- Konu Başlıkları
- Tanım: Eğitimde Drama Bir "Ders" Değil, Bir "Yöntem"dir
- Sahneden Sınıfa: Tarih Dersinde "Rol Oynama", Fen Dersinde "Donuk İmge"
- Deneyim Paylaşımı: Fotosentezi Canlandıran Sınıf
- Bir Eğitimde Drama Kursunun Anatomisi: Ne Öğreneceksiniz?
- 1. Kuramsal Altyapı: Neden İşe Yarıyor?
- Uzman Görüşü: Drama ve Yapılandırmacı Öğrenme
- 2. Teknikler ve Uygulamalar: Drama Çantası Oluşturma
- 3. Ders Planı Geliştirme: Bir Kazanımı Dramatize Etmek
- 4. Liderin Rolü: Yönetmenden Kolaylaştırıcıya Dönüşüm
- Bu Yöntemi Sınıfımda Nasıl Uygulayabilirim?
- Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Sınıfınıza Girecek En Güçlü Pedagojik Araç
Bir öğretmen, eğitimci veya okul yöneticisi olarak her gün aynı zorluklarla karşılaşıyorsunuz: Öğrencilerin dikkatini derse çekmek, soyut konuları somutlaştırmak ve en önemlisi, öğrenmeyi kalıcı ve anlamlı kılmak. Peki, ders kitaplarının ve geleneksel anlatımın ötesine geçerek, öğrencilerin bizzat "yaşayarak" öğrendiği bir yöntem olduğunu söylesek? İşte bu yöntemin adı "Eğitimde Drama". Peki, mesleki gelişim dünyasında sıkça duyduğunuz eğitimde drama kursu nedir ve bir öğretmenin ders anlatma biçimini nasıl kökten değiştirebilir?
Bu rehber, "eğitimde drama" kavramını tüm yönleriyle aydınlatmak ve bu alanda bir kurs almayı düşünen eğitimcilere net bir yol haritası sunmak için tasarlandı. Dramanın bir "tiyatro dersi" olmadığını, aksine matematiği, tarihi, fen bilimlerini ve hayatın kendisini öğretmek için kullanılabilecek devrimci bir pedagojik yaklaşım olduğunu birlikte keşfedeceğiz.
Tanım: Eğitimde Drama Bir "Ders" Değil, Bir "Yöntem"dir
En temel ve en önemli ayrım budur. Eğitimde drama, başlı başına bir sanat dersi olmak zorunda değildir. O, herhangi bir konunun öğretiminde kullanılan, öğrencinin pasif bir dinleyici olmaktan çıkıp sürecin aktif bir katılımcısı haline geldiği, deneyimsel bir öğrenme yöntemidir. Bu yöntemde amaç, iyi oyuncular yetiştirmek değil; öğrencilerin bir konuyu, problemi veya durumu, canlandırmalar ve doğaçlama yoluyla keşfederek, sorgulayarak ve deneyimleyerek öğrenmelerini sağlamaktır.
Sahneden Sınıfa: Tarih Dersinde "Rol Oynama", Fen Dersinde "Donuk İmge"
Bu yöntemin gücünü en iyi somut örnekler anlatır. Düşünün ki, bir tarih dersinde İstanbul'un Fethi'ni anlatıyorsunuz. Öğrencilerin bir kısmına "Bizans askeri", bir kısmına "Osmanlı askeri" rolü vererek o anki duyguları ve stratejileri canlandırmalarını isteyebilirsiniz. Veya bir fen bilgisi dersi...
Deneyim Paylaşımı: Fotosentezi Canlandıran Sınıf
"Fen bilgisi dersinde fotosentez konusunu anlatırken ne kadar zorlandığımı fark ettim. Kavramlar çok soyuttu. Sonra drama yöntemini denedim. Bir öğrencim 'Güneş' oldu, diğerleri 'Yaprak', birkaçı 'Kök' ve 'Su damlası'. Güneş rolündeki öğrencim enerjisini (bir el feneri) yapraklara tuttu, kökler suyu (mavi kurdeleler) yapraklara taşıdı ve yapraklar besin üreterek 'büyüdü'. O dersten sonra bir öğrencim bile fotosentezi unutmadı, çünkü onu kitapta okumadılar, bizzat oldular ve yaşadılar." - Sınıf Öğretmeni
Bu yaparak-yaşayarak öğrenme ilkesi, öğrenmenin en kalıcı olduğu yöntemdir. Öğrencinin sürece aktif katılımı, bilginin pasif bir şekilde dinlenmesinden çok daha etkilidir. Bu durum, sanatın diğer alanları için de geçerlidir. Örneğin, bir müzik eserini sadece dinleyen bir çocuk ile aktif olarak bir çocuk piyano kursu alarak o eseri kendi parmaklarıyla çalan bir çocuğun öğrenme derinliği arasında büyük bir fark vardır.
Bir Eğitimde Drama Kursunun Anatomisi: Ne Öğreneceksiniz?
Peki, bir öğretmene bu yöntemi kullanma yetkinliği kazandıran bir "Eğitimde Drama Kursu"nun içeriğinde neler bulunur? Bu kurslar genellikle, Çağdaş Drama Derneği (ÇDD) gibi yetkin kurumların standartlarına uygun olarak yapılandırılır ve aşağıdaki temel modülleri içerir:
1. Kuramsal Altyapı: Neden İşe Yarıyor?
Bu aşamada, yöntemin felsefesi ve pedagojik temelleri öğretilir. Dramanın, öğrencinin bilgiyi pasifçe almadığı, aksine kendi deneyimleriyle aktif olarak inşa ettiğini savunan yapılandırmacı öğrenme kuramıyla olan güçlü bağı açıklanır. Dorothy Heathcote ve Gavin Bolton gibi eğitimde drama öncülerinin "öğretmen rolünde" ve "uzman rolü" gibi temel yaklaşımları tanıtılır.
Uzman Görüşü: Drama ve Yapılandırmacı Öğrenme
"Eğitimde drama, yapılandırmacı kuramın sınıftaki en somut halidir. Bu yöntemde öğretmen, bilginin tek kaynağı değildir; aksine, öğrencilerin kendi bilgilerini inşa etmeleri için bir ortam ve bir problem durumu tasarlayan bir kolaylaştırıcıdır. Öğrenci, bir rolün içine girdiğinde, o konuyla ilgili kendi zihinsel şemalarını kullanır, test eder ve yeniden yapılandırır. Bu, kalıcı ve anlamlı öğrenmedir." - Eğitim Bilimleri Akademisyeni
2. Teknikler ve Uygulamalar: Drama Çantası Oluşturma
Kursun en uygulamalı bölümüdür. Burada öğretmenler, derslerinde kullanabilecekleri temel drama tekniklerini bizzat deneyimleyerek öğrenirler. Bunlardan bazıları:
- Donuk İmge: Bir anı, bir kavramı veya bir duyguyu bedenlerle hareketsiz bir fotoğraf gibi canlandırma.
- Rol Oynama: Belirlenmiş veya doğaçlama bir karakterin kimliğine bürünme.
- Doğaçlama: Belirli bir konu veya durum üzerinden metne bağlı kalmadan anlık canlandırmalar yapma.
- Sıcak Sandalye: Bir karakterin (rol oynayan bir öğrencinin), diğerlerinin sorularını o karakter olarak yanıtladığı bir sorgulama tekniği.
Bu tekniklerde ustalaşmak, bir öğretmenin pedagojik araç çantasını zenginleştirir. Her sanatsal yöntemde olduğu gibi, bu tekniklerin etkili kullanımı da pratik ve disiplin gerektirir. Tıpkı kapsamlı bir piyano eğitimi sürecinde öğrencilerin önce temel gamları ve etütleri öğrenip sonra karmaşık eserleri yorumlaması gibi, öğretmenler de bu kursta önce temel teknikleri öğrenir ve sonra bunları kendi ders planlarına entegre ederler.
3. Ders Planı Geliştirme: Bir Kazanımı Dramatize Etmek
Bu aşamada kursiyerler, kendi branşlarındaki bir ders kazanımını (örn: "sindirim sistemini açıklar", "Milli Mücadele'nin önemini kavrar") drama yöntemini kullanarak nasıl işleyeceklerine dair özgün bir ders planı tasarlarlar. Bu planlar, grupta uygulanır ve üzerine geri bildirimler verilir.
4. Liderin Rolü: Yönetmenden Kolaylaştırıcıya Dönüşüm
Kurs, öğretmenin sınıftaki rolünü yeniden tanımlar. Artık öğretmen, her şeyi bilen ve anlatan bir "sahne önü" figürü değil; öğrencilerin öğrenme sürecini yöneten, doğru soruları soran ve güvenli ortamı sağlayan bir "sahne arkası" kolaylaştırıcısıdır. Bu, öğrenci merkezli eğitimin ta kendisidir.
Bu kolaylaştırıcı ve öğrenci merkezli yaklaşım, sadece tek bir ders planına değil, bir okulun bütün eğitim felsefesine de yansıyabilir. Yenilikçi eğitim modellerini benimseyen birçok kurum, bu felsefe üzerine kuruludur. Örneğin, iyi bir Bakırköy çocuk sanat kursu, farklı sanatsal disiplinlerdeki eğitimlerinde öğrencinin yaratıcılığını ve kendi yolunu bulmasını merkeze alarak, öğretmeni bir rehber olarak konumlandırır.
Bu Yöntemi Sınıfımda Nasıl Uygulayabilirim?
Bir drama kursu aldıktan sonra bu yöntemi sınıfınıza entegre etmek için küçük adımlarla başlayabilirsiniz:
- Isınma Oyunlarıyla Başlayın: Dersin ilk beş dakikasını basit bir tanışma veya enerji oyununa ayırın.
- Tek Bir Konu Seçin: İlk denemenizde tüm dersi değil, sadece bir konunun küçük bir bölümünü (örn: bir tarihi karakterin bir kararı) dramatize edin.
- Gönüllülüğü Esas Alın: Katılmak istemeyen öğrencileri asla zorlamayın. Onlara "izleyici" veya "gözlemci" olma rolü verin.
- Süreci Övün: Öğrencilerin ortaya koyduğu "ürünün" kalitesini değil, deneme cesaretlerini, iş birliklerini ve yaratıcı fikirlerini takdir edin.
Bu yöntemde uzmanlaştıkça, öğrencileriniz için en doğru ve en etkili öğrenme deneyimlerini tasarlama konusunda daha yetkin hale gelirsiniz. Bu yetkinlik, sadece kendi sınıfınız için değil, size danışan velilere rehberlik ederken de size bir vizyon sunar. Örneğin, bir veli çocuğunun sanatsal gelişimi için tavsiye istediğinde, ona güvenilir kaynaklardan bir en iyi piyano kursu önerisi sunabilmeniz, sizin öğrenmenin farklı yollarına ne kadar hakim olduğunuzu gösterir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Eğitimde drama yöntemini kullanmak için oyunculuk yeteneğim olması gerekir mi?
Hayır, kesinlikle gerekmez. Eğitimde dramada sizin rolünüz oynamak değil, oynatmaktır. Önemli olan oyunculuk yeteneğiniz değil, bir drama lideri/kolaylaştırıcısı olarak temel tekniklere hakim olmanız ve süreci yönetme becerinizdir.
Bu yöntem kalabalık sınıflarda uygulanabilir mi?
Evet. Doğru planlama ve grup yönetimi teknikleriyle kalabalık sınıflarda da son derece etkili bir şekilde uygulanabilir. Kurslarda, büyük grupları daha küçük çalışma gruplarına ayırma ve süreci yönetme gibi stratejiler de öğretilir.
Sınıfınıza Girecek En Güçlü Pedagojik Araç
Sonuç olarak, "eğitimde drama kursu nedir?" sorusunun cevabı şudur: Bu, size bir oyuncu olmayı değil, öğrencilerinize unutamayacakları ders deneyimleri yaşatan bir "öğrenme mimarı" olmayı öğreten profesyonel bir gelişim eğitimidir. Bu kurs, derslerinizi ezberlenen bilgiler yığını olmaktan çıkarıp, keşfedilen, sorgulanan ve kalıcı hale gelen birer maceraya dönüştürmenin anahtarını sunar.
